Sự lồi lõm trong thế giới phẳng
(21/08/2007)
Thomas L.Friedan, trong cuốn "Thế giới phẳng" - cuốn sách được đánh giá vào loại bán chạy nhất nước Mỹ - đã chỉ ra 10 yếu tố làm phẳng thế giới.
10 yếu tố này tích hợp lại có thể mô tả thành giản đồ trạng thái phát triển của thế giới trong thời đại chúng ta theo một hệ tọa độ không gian ba chiều. Trong đó, chiều cao (z) là sự phát triển của khoa học công nghệ, chiều ngang (x) là tiến trình toàn cầu hóa kinh tế và chiều dọc (y) là xu thế hòa bình và hợp tác trong nền chính trị thế giới.
Sự phát triển của khoa học - công nghệ: Trong thế giới ngày nay, khoa học - công nghệ phát triển rất nhanh, nhanh hơn rất nhiều so với bất cứ thời kỳ nào trước đó.
Có thể mô tả tốc độ phát triển của khoa học công nghệ theo đồ thị sau:
Từ đồ thị, ta thấy từ nửa đầu thế kỷ 20 trở về trước, đường cong phát triển của khoa học - công nghệ biến đổi chậm. Nhưng, bắt đầu từ nửa thế kỷ sau, nó diễn ra với tốc độ rất nhanh. Thêm vào đó, tính tương tác giữa các lĩnh vực rất lớn, nghĩa là : Sự phát triển của lĩnh vực này thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của lĩnh vực khác và chúng được kết hợp với nhau tạo ra những sản phẩm kỹ thuật - công nghệ có tính năng vượt trội (Cơ - điện tử, vật liệu mới - công nghệ thông tin, v.v.).
Nếu như, trước những năm 50 của thế kỷ 20, một quốc gia nào đó có trình độ phát triển là A1 và một quốc gia khác có trình độ phát triển là B1 (B1 lớn hơn A1), chênh lệch phát triển của hai quốc gia là P1. Nếu A1 muốn đạt được mức phát triển là B1 cần một thời gian T1. Nhưng từ nửa sau của thế kỷ này, một quốc gia có trình độ phát triển A2 muốn đuổi kịp quốc gia có trình độ phát triển B2 để rút ngắn khoảng cách phát triển P2 (P2>P1), chỉ cần thời gian T2. T2 ngắn hơn nhiều T1.
Như vậy, sự phát triển nhanh chóng của khoa học và công nghệ tạo ra điều kiện cho các nước đi sau rút ngắn được khoảng cách phát triển hoặc nói một cách khác là làm phẳng khoảng cách phát triển trong một thời gian ngắn hơn nhiều so với bất kỳ thời gian nào trước đó. Vấn đề là nước đi sau có tận dụng được cơ hội đó hay không.
Xu hướng toàn cầu hóa: Trước hết, cần khẳng định rằng sự phát triển khoa học công nghệ là động lực của xu thế toàn cầu hóa, nó là nội năng của tiến trình này. Toàn cầu hóa thúc đẩy dịch chuyển cơ cấu kinh tế từ nước này sang nước khác và mở rộng thương mại giữa các nước, và do đó, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của mỗi quốc gia. Quốc gia đi sau nếu biết phát huy lợi thế so sánh để tận dụng tốt cơ hội này sẽ rút ngắn được khoảng cách phát triển.
Xu thế hòa bình và hợp tác trong nền chính trị thế giới: Yếu tố này là "bà đỡ" cho tiến trình toàn cầu hóa. Không thể có Tổ chức Thương mại thế giới bao gồm 150 thành viên như hiện nay và còn gần 30 nước đang xin gia nhập, nếu còn sự đối đầu như thời kỳ chiến tranh lạnh.
Trương Đình Tuyển – Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mạiTheo Nhân Dân