Trong tiếng Nhật nghệ thuật xăm mình Nhật Bản có nhiều tên riêng như là
irezumi hay
horimono.
Irezumi là từ dùng để gọi những hình xăm có thể nhìn thấy được trên những bộ phận lớn của cơ thể , ví dụ như phần lưng. Nghệ thuật xăm mình của Nhật Bản mang trên mình một bề dày lịch sử vô cùng lâu đời.
Từ rất lâu, văn hóa Nhật Bản đã bị ảnh hưởng khá lớn của Đạo Khổng và Đạo Phật, nghệ thuật xăm mình trên nước Nhật hầu như không được sự đồng tình của phần lớn người dân. Trong mắt họ, hình xăm được xem như là một dấu hiệu của
yakuza - một tổ chức mafia tại Nhật - hoặc là dấu hiệu đại diện cho một gã nam nhi hạ lưu.
Nghệ thuật xăm mình và lịch sử ban đầu.
Những nhà khảo cổ học tin rằng nghệ thuật xăm mình ban đầu được lan truyền từ những người thuộc dân tộc
Ainu, họ đã xăm lên chính cơ thể mình. Tài liệu còn lưu giữ lại tại Trung Quốc có nói về người
Wa - cái tên Trung Quốc họ đặt cho những những người hàng xóm Nhật Bản của mình - họ có thói quen lặn xuống nước để bắt cá và vỏ sò và thường trang điểm cho cơ thể họ bằng những hình xăm. Ước tính nó tồn tại được khoảng 1700 năm.
Tộc Ainu.
Với một nền văn hóa phát triển cao hơn như Trung Quốc lúc bấy giờ, xăm mình bị đánh đồng như những hành động man rợ. Khi đạo Phật từ Trung Quốc lan truyề n qua Nhật Bản cùng với sức ảnh hưởng to lớn của văn hóa Trung Hoa, xăm mình ngày càng khó được chấp nhận. Và nó đã trở thành hình phạt cho những tên tội phạm đồng thời cũng là dấu hiệu để nhận dạng chúng trong xã hội.
Những hình xăm vào thời Edo.
Xuyên suốt thời Edo (từ 1603 đến 1868) nghệ thuật xăm mình Nhật Bản đã trở thành một bộ phận của
ukiyo-e (tranh phù thế hội) .
Một tác phẩm
ukiyo-e
Những gái điếm -
yujos - đặc biệt rất thích xăm mình, có khoảng 1/4 gái điếm dùng hình xăm hòng tăng thêm sự quyến rũ với khách hàng. Đồng thời, hình xăm cũng là đại diện cho những thành phần thấp kém trong xã hội như công nhân và lính cứu hỏa thời đó.
Lính cứu hỏa thời Edo
Khoảng vào năm 1720, hình xăm trở thành một hình thức trừng phạt của chính quyền thay cho hình phạt xẻo mũi hay cắt tai tội phạm. Tội phạm sẽ phải mang một chiếc vòng hình xăm quanh cánh tay đánh dấu cho mỗi một tội trạng hoặc một ký tự hình xăm ngay giữa trán. Hình phạt này được thực hiện liên tục cho đến năm 1870, sau khi chính quyền Meiji lên nắm quyền thì nó được Nhật Hoàng chính thức bãi bỏ.
Trên thực tế hình phạt này đã tạo ra một tầng lớp mới trong xã hội, bơ vơ và bị xã hội ruồng bỏ, họ trở thành những con người không có nơi để dung thân. Rất nhiều những kẻ sống ngoài vòng pháp luật đã trở thành
Ronin - Tạm gọi là những Samurai vô chủ. Họ không có sự lựa chọn để vào bất kỳ một tổ chức nào. Những người đó dần dần tạo nên mầm mống cho sự hình thành
yakuza -một tổ chức tội ác khổng lồ tại Nhật Bản vào thế kỷ 20.
Những hình xăm mang phong cách Nhật Bản.
Vào năm 1827, một họa sĩ theo trường phái
ukiyo-e tên là Kuniyoshi đã công bố 6 tác phẩm của
108 anh hùng Suikoden (108 anh hùng Lương Sơn Bạc). Suikoden có ý nghĩa tương tự như Robin Hoods của phương tây-là những kẻ cướp của giàu chia cho dân nghèo, rất được kính trọng. Câu chuyện dựa trên một tiểu thuyết xưa của Trung Quốc
Shui-Hi-Chuan (Chính là
Thuỷ Hử Truyện tại VN), vào khoảng thế kỷ 13, 14. Cuốn tiểu thuyết được dịch sang tiếng Nhật lần đầu tiên vào năm 1757 bởi Okajima Kanzanion. Khoảng vào thế kỷ 18-19 truyện được vẽ minh họa bởi Katsushika Hokusai. Cuốn tiểu thuyết này đã rất phổ biến tại Nhật và phần nào chính là căn nguyên cho cơn sốt
Suikoden của dân Nhật.
108 anh hùng Suikoden
Những bức tranh minh hoạ cho Suikoden của Kuniyoshi đã vẽ những vị anh hùng bằng rất nhiều màu, với cơ thể đầy những hình xăm. Hình xăm theo phong cách Nhật hay nghệ thuật xăm mình nói chung sau đó đã trở thành những nét thời trang đặc sắc. Những hình xăm đã được cân nhắc và chấp nhận là iki, nhưng nó vẫn còn bị hạn chế ở tầng lớp hạ lưu.
Sự giàu có và chất tưởng tượng phong phú trong những hình xăm qua bàn tay tài hoa của Kuniyoshi vẫn còn được một số họa sĩ xăm mình sử dụng cho đến tận ngày nay.
Nói về nghệ thuật xăm mình ở Nhật Bản mà bỏ qua
yakuza là một thiếu sót lớn. Vậy,
yakuza là gì?
Kỳ tới :
Yakuza và nghệ thuật xăm mình