Steven Spielberg “ông vua Hollywood”

[92A01]

Ảnh: Reuters
(TNTS) Trong danh sách tỉ phú năm 2009 mà tạp chí Forbes vừa công bố, chỉ có 5 cái tên trong lĩnh vực nghệ thuật. Trong đó có George Lucas và Steven Spielberg, đạo diễn lừng danh của loạt phim “bom tấn” Chiến tranh các vì sao và Indiana Jones. Hoạt động hàng chục năm trong điện ảnh, nên cả Lucas và Spielberg đều “bỏ túi” 3 tỉ USD. Trong khi khủng hoảng kinh tế làm hầu bao của Lucas “teo” mất 900 triệu USD, thì tài sản của Spielberg không suy suyển.
Hồi I
Steven Allan Spielberg sinh ngày 18.12.1946, tại thành phố Cincinnati, bang Ohio, Mỹ. Cha của ông – Arnold Spielberg là thợ điện, còn mẹ - Leja Pozner là nghệ sĩ piano. Ngay từ nhỏ Steven Spielberg đã rất may mắn, khi luôn được bố mẹ “bật đèn xanh” cho những ham muốn nghệ thuật của cậu bé.
Năm Steven 12 tuổi, người bố mua tặng con trai chiếc máy quay phim Bell loại 8 mm. Cậu bé suốt ngày cầm chiếc máy đi khắp quận để quay phim. Máu kinh doanh đã có trong Steven từ khi ấy. Cậu bé chiếu “phim” mình quay và bán vé cho bạn bè vào xem.
Hơn nửa thế kỷ sau, Steven Spielberg nhớ lại năm 12 tuổi mình quay bộ phim Ngôi nhà của những người bị nguyền rủa (House of the Damned) về Thế chiến II. Phim trường chính là ngôi nhà của bố mẹ. Để tạo hiệu quả nghệ thuật, Steven phá bỏ nhiều thứ đồ dùng, thậm chí còn tạo đám cháy. Cả bố lẫn mẹ đều nhẫn nại chịu đựng để “ông vua con” thỏa chí tung hoành.
Tuy nhiên không phải lúc nào Steven cũng được chiều chuộng. Người mẹ rất nghiêm khắc, luôn cấm con trai chơi với bọn trẻ nghịch ngợm, còn với phim thì chỉ được xem các tác phẩm không có cảnh ***. Có lẽ chính vì điều này, mà trong các phim của Spielberg sau này hầu như không có “cảnh nóng”.
Leja Pozner là bà mẹ tuyệt vời, luôn ngưỡng mộ tài năng của Spielberg. Bà sẵn sàng tha thứ cho chuyện con trai đi học muộn nếu nguyên nhân là sáng tạo nghệ thuật. Trong một bộ phim của con khi bé, Leja còn sẵn sàng đóng vai... xác chết. Năm tháng trôi qua, Spielberg luôn biết ơn người mẹ đầy nhẫn nhịn. Ông mua cho mẹ ngôi biệt thự sang trọng, thuê người giúp cũng như tặng mẹ nhà hàng Milky Way, để bà đỡ buồn trong tuổi già. Trước khi phát hành phim, bao giờ Spielberg cũng chiếu cho mẹ xem trước và nghe bà tư vấn về âm thanh. Có lần ông còn thuê cả một rạp phim để bà Leja xem phim Bản danh sách của Schindler (Schindler’s List). Ngay cả khi đã 63 tuổi, nhưng Spielberg vẫn không thể sống thiếu mẹ. Có lần từ xưởng phim người ta gọi điện cho bà Leja là Spielberg thèm ăn súp gà do mẹ nấu. Bà Leja lên xe ngay để đến nấu ăn cho con trai.
Hồi II
Vào năm 1963, Spielberg bắt đầu thích làm phim dài hơi và tự mình đạo diễn bộ phim giả tưởng Ánh lửa (Firelight). Nhạc phim do Spielberg tự viết, còn người mẹ chơi đàn. Phim được chiếu tại rạp địa phương thu được 500 USD tiền vé, trong khi kinh phí làm phim chỉ 400 USD.

Cảnh trong phim Indiana Jones - Ảnh: Flickr

Năm 1964, bố mẹ Spielberg ly dị, chàng trai theo bố về California sinh sống, còn người mẹ ở lại Arizona cùng với 3 em gái của Spielberg. Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông (1965), Spielberg thi vào các trường đại học, nơi có khoa điện ảnh, nhưng đều không đỗ vì điểm thấp. Khi đó chàng trai muốn đi lính đến Việt Nam, nhưng cuối cùng cũng may mắn vào được Đại học Tổng hợp California. Đến năm cuối cùng thì Spielberg bỏ ngang và đến làm việc tại hãng phim Universal. Nhân tiện cũng nói thêm, khi Spielberg đã nổi tiếng, tất cả các trường đại học từng từ chối ông đều tặng bằng danh dự cho ông. Trong đó sau 35 năm Đại học Tổng hợp California mới trao bằng tốt nghiệp cho ông.
Cùng với Universal, sự nghiệp của Spielberg bắt đầu thăng hoa. Tại đây ông làm bộ phim ngắn Amblin dài 24 phút kể về chàng trai mang chiếc túi đựng guitar đi ra bờ biển. Trên đường đi, anh làm quen cô gái hippi. Và khi ra đến biển, chàng trai đi tắm, còn cô gái tò mò muốn xem chiếc guitar, nhưng chỉ thấy trong đó quần áo, thuốc đánh răng, giấy vệ sinh. Tóm lại chàng không phải là hình mẫu của cô gái... Phim được giải thưởng tại một vài festival phim và ông chủ của Universal đã ký hợp đồng 7 năm với Spielberg.
Hồi III
Nhận thấy tài năng của Spielberg, nên vào năm 1971 Universal mời ông làm đạo diễn phim Đấu súng (Duel), kể về một chiếc xe tải khủng bố bí ẩn... Sau phim này thì Spielberg đã hoàn toàn thuyết phục được các ông chủ của Universal. Năm 1974, ông được giao làm bộ phim hình sự Tàu tốc hành đến Sugarland (The Sugarland Express), kể về người đàn bà giúp chồng vượt ngục khi họ muốn giành lại đứa con của mình. Bộ phim đạt doanh thu thấp, nhưng bù lại Spielberg nhận giải Kịch bản xuất sắc nhất của Liên hoan phim Cannes, còn các nhà phê bình thì bắt đầu để ý đến vị đạo diễn trẻ này.

5 người giàu nhất trong lĩnh vực nghệ thuật năm 2009

• Steven Spielberg (Điện ảnh): 3 tỉ USD
• Giorgio Armani (thời trang): 2,2 tỉ USD
• George Lucas (Điện ảnh): 2,1 tỉ USD
• Ralph Lauren (thời trang): 1,4 tỉ USD
•Joanne Rowling (Văn học): 1 tỉ USD.

Trong cuộc sống của mỗi thiên tài, thường có bước ngoặt lớn – đó chính là thời khắc vàng, để tài năng bắt đầu lên tiếng. Với Spielberg đó là bộ phim kinh dị Hàm cá mập (Jaws – 1975). Quá trình quay phim đầy khó khăn thử thách, nhưng bộ phim nhận 3 giải Oscar (biên tập, thu âm, tiếng động), doanh thu đạt 210 triệu USD. Đây là phim “bom tấn” đầu tiên có kỷ lục doanh thu cao như thế. Kỷ lục này chỉ bị Chiến tranh các vì sao của George Lucas phá vỡ vào năm 1977. Thành công này khiến cho cả Hollywood đều phải thèm muốn có ông. Và vị đạo diễn trở thành một trong những triệu phú trẻ nhất Hollywood. Giờ đây Spielberg là người đặt điều kiện đối với chủ phim và luôn là người tự dựng phim của mình mà không cần đến ai khác. Hồi IV
Để làm phong phú thêm “thực đơn” của mình, ông quay lại với thể loại giả tưởng để năm 1977 cho ra mắt bộ phim Cuộc đối đầu với loài thứ ba (Close Encounters of the Third Kind) do ông viết kịch bản, đạo diễn. Phim được nhận ngay 2 giải Oscar, trong đó có giải Đạo diễn xuất sắc nhất.
Thành công nối tiếp thành công, “ông vua Hollywood” liên tục cho ra mắt nhiều tác phẩm “bom tấn” thuộc nhiều thể loại: Người ngoài hành tinh ET (E.T. the Extra-Terrestrial – giả tưởng,1982); Những bông hoa màu tím nhạt (The Color Purple - tâm lý xã hội, 1985); Đế chế mặt trời (Empire of the Sun – chiến tranh, 1987), Công viên kỷ Jura (Jurassic Park – giả tưởng, 1993); Giải cứu binh nhì Ryan (Saving Private Ryan – chiến tranh, 1998); bộ 3 phim phiêu lưu Indiana Jones (1984, 1987, 2008); Munich (Munich – phim tài liệu, 2005)...
Không chỉ viết kịch bản, đạo diễn, Spielberg còn làm nhà sản xuất phim khi là đồng sáng lập, sở hữu các hãng Amblin Entertainment và DreamWorks SKG. Từ năm 1978 ông đã quan tâm đến các nhà biên kịch, đạo diễn trẻ tuổi. Nhờ có tài năng, luôn “ngửi” đúng các kịch bản, nên sự nghiệp chủ phim còn mang lại cho ông nhiều tiền bạc hơn trong vai trò đạo diễn. Trong vai trò sản xuất ông cũng cho ra đời hàng loạt phim “bom tấn”: Trở lại với tương lai – phần 1, 3 (Back to the Future Part); Shrek; Mặt nạ của Zorro (The Mask of Zorro)...
Sức sáng tạo và năng lực làm việc của Spielberg luôn khiến người ta kính nể. Ông là cha đẻ của những bộ phim “bom tấn”, đầy cuốn hút và mang lại lợi nhuận khổng lồ. Ngay cả vào những năm 1960 – 1970, khi truyền hình phát triển như vũ bão, thì nó cũng không thể giết chết điện ảnh. Spielberg đã lôi kéo khán giả đến rạp và chứng minh rằng, những bộ phim nhiều người xem không nhất thiết phải có ***, hay điều gì đó ngu xuẩn. Và những bộ phim hay không cần độc thoại cả 10 phút trong tiếng vĩ cầm ai oán.
Spielberg – đứa trẻ già trước tuổi, nhưng lại không đánh mất khả năng nhìn thế giới một cách đầy ngạc nhiên, sửng sốt. Đó là con người nhìn vào bầu trời đầy sao, mơ ước bay vào vũ trụ, bất chấp khó khăn nguy hiểm, quên cả nỗi sợ khi đi thang máy hay lên máy bay. Khi tên ông được gắn trên Đại lộ danh vọng ở Hollywood, người ta đã nói: Tên tuổi Spielberg trong công nghệ giải trí tương tự như tên tuổi của Einstein trong khoa học.


Báo Thanh niên