Nhạc của Kitaro

[Gem]

KITARO - TIẾNG NÓI CỦA TÂM LINH

* Sinh năm 1953 trong một gia đình chịu ảnh hưởng nặng của Thần đạo, Masanori Takahashi tự học chơi nhạc từ thưở học trung học. Trải qua một số ban nhạc, cái tên Kitaro bắt đầu xuất hiện trong vóc dáng của Takahashi...

* Thường thấy gã tóc dài này lướt ngón trên cây synthesizer nhưng thật ra, gã bắt đầu đến với âm nhạc bằng việc tự học chơi guitar. Cảm hứng đầu tiên của gã là nhạc R&B và ca sĩ da đen Otis Redding. Chỉ một lần vào năm 72, gã đến châu Âu và tình cờ gặp Klaus Schulze, tay keyboard của nhóm prog-rock Đức Tangerine Dream. Cuộc gặp gỡ mở ra một bầu trời mới cho những cảm hứng của gã. Năm 78, gã phát hành album solo đầu tiên mang tên Astral voyage ( Du hành giữa các vì sao) và bắt đầu có người hâm mộ. Tiếp đó là album Full moon story ( Câu chuyện trăng tròn) kể về những suy ngẫm, quan sát của gã trong một kì trăng tròn. Tất cả đều được thể hiện bằng loại âm nhạc mà các nhà phê bình gọi là âm nhạc của tinh thần ( mind music).

* Kitaro bắt đầu thực hiện nhạc nền cho bộ phim tài liệu nhiều tập " Con đường tơ lụa" chiếu trên đài truyền hình quốc gia Nhật (NHK). Năm 82, ông lại tiếp tục thực hiện nhạc phim cho bộ phim hoạt hình giả tưởng " Hoàng hậu Millenia" ( ca khúc Angel queen do Dana Sedaka trình bày trích từ nhạc phim này). Kitaro lưu diễn quanh Nhật, phát hành album " Thế giới của Kitaro với dàn nhạc thính phòng Luân đôn". Bỗng Kitaro rút vào ẩn dật, sống khổ hạnh tại một vùng hẻo lánh ở Nhật...

* Sau thời gian "bế quan luyện công", năm 84, gã trở lại với chuyến lưu diễn châu Á. Năm kế tiếp, gã kí hợp đồng với hãng đĩa Geffen để "thu về một mối" những tác phẩm của gã, thuận tiện hơn cho việc phát hành khắp thế giới ( trước đó, gã lang thang cộng tác với nhiều hãng đĩa). Geffen tung ra đĩa "Toward the West" (Về miền Tây), rồi "Tenku" (nói về những suy tưởng của gã tóc dài về thời thơ ấu) đồng thời tái phát hành 6 album "phiêu bạt giang hồ" của gã trước đó. Hợp đồng với hãng Geffen đã giúp gã mở rộng cánh cửa vào nước Mĩ, nơi mà bất cứ nghệ sĩ nào cũng muốn chinh phục đồng thời cũng mở cửa cho các nghệ sĩ khác đến cộng tác với gã. Nếu như những album trước đó hầu như chỉ do một mình gã tự tôi luyện tại studio ở nhà thì album thứ 12, "The Light of the Spirit" (Nguồn sáng tâm linh) có sự cộng tác của tay trống Mickey Hart ( nhóm Grateful Dead) và những nhạc công Mĩ quốc khác.

* Đến năm 87, Kitaro đã có 10 triệu đĩa bán ra trên khắp thế giới. Ông cũng chinh phục xong thị trường Bắc Mĩ sau chuyến lưu diễn rất thành công. Cùng năm, Kitaro được đề cử Grammy với đĩa đơn "The field" nhưng ông không có duyên với giải này. Ông 6 lần được đề cử Grammy ( gần đây nhất là năm 99 với " Gaia/Onbashira") nhưng chưa lần nào đoạt giải. Năm 90, album Dream được phát hành với giọng hát của Jon Anderson ( ca sĩ chính của nhóm prog-rock lừng danh ở thập niên 70, nhóm Yes) trong 3 ca khúc trong đó có Lady of dream.

* Năm 88, album đôi " Ten years" ( Mười năm) được tung ra, tổng kết lại những nhạc phẩm xuất sắc nhất của gã sau 10 năm "lưu lạc giang hồ". Những album của gã từ năm 84 về sau hầu hết đều có ở Việt Nam và đã chinh phục không ít người nghe. Bài "Matsuri", "Reimei" thường xuyên được nghe trong các cuộc trình diễn thời trang. Gã còn gần gũi với Việt Nam hơn qua việc thực hiện nhạc phim "Trời và Đất" của đạo diễn Oliver Stone. Những tác phẩm trong album đạt giải "Quả cầu vàng" dành cho nhạc phim này như " Sau dau tree" (Cây sầu đâu), "Trống cơm", "A child without father" ( Đứa trẻ không cha), "Village Attack/The Arrest" ( Tấn công làng/ Bắt giữ) mang đậm chất Á đông nói chung và Việt Nam nói riêng qua việc kết hợp những nhạc cụ cổ truyền Việt Nam với nhạc cụ đặc trưng Trung Hoa, Nhật. Đó thật sự là những bức tranh sống động được vẽ bằng âm thanh. Đây cũng là phong cách đặc trưng của Kitaro, âm nhạc không lời nhưng luôn có những câu chuyện rất thú vị thấp thoáng phía sau. Album Kojiki kể về thời khai sinh lập địa, về cuộc tranh đấu của các vị thần để đem lại ánh sáng cho con người. Bài Matsuri và Reimei là đoạn nữ thần mặt trời Hikaru bước ra khỏi động, chiếu sáng muôn loài, mang lại sự sống trên vùng đất Takamagahara...

* Không hề được học nhạc, Kitaro không biết kí âm pháp. Cũng như nghệ sĩ Hi lạp Yanni, ông tự ghi lại tác phẩm của mình theo một lối riêng, một loại hình vẽ trừu tượng. Ông cũng không chỉ sử dụng synthesizer và guitar mà còn chơi được sáo, trống taiko và nhiều loại nhạc cụ cổ truyền Nhật khác. Kitaro còn tự sản xuất hầu hết các album của mình, kiêm luôn việc trình bày đĩa, chụp ảnh ( bìa đĩa Gaia do Kitaro thực hiện). Ông còn tham gia vào việc thiết kế ánh sáng sân khấu.

* Âm nhạc vượt qua mọi nền văn hoá và chủng tộc nhưng không thể quên đi truyền thống và cội nguồn. Ảnh hưởng của Thần đạo và Phật giáo, Kitaro tự coi mình chỉ là sứ giả mang sức sống và tinh thần của "Đất mẹ" đến cho con người vì vậy, âm nhạc của Kitaro rất sâu sắc, chứa nhiều suy tưởng, ưu tư, khoắc khoải của kẻ lữ hành mang tâm hồn châu Á. Tuỳ theo người sử dụng, nhạc cụ điện tử có thể làm cho âm nhạc trở nên máy móc, nhàm chán nhưng cũng có thể giúp âm nhạc đạt đến tận cùng của trí tưởng tượng và sức sáng tạo của con người.

Trí Quyền

Ngây ngất với Kitaro

Bạn yêu nhạc Việt Nam hẳn không còn ai lạ gì cái tên Kitaro cùng nhạc phẩm Matsuri, Dance of sarasvati, Whispering Earht...) đã được sử dụng liên tục trong các chương trình biểu diễn thời trang, nhạc hiệu, tại các phòng SPA... Nhưng khách quan mà nói, nhạc Kitaro không thuộc nhóm dễ nghe. Tuy nhiên, khi đã có đủ sức để nghe hết một CD thôi, bạn sẽ tìm cách để có thêm một CD Kitaro khác để nghe.
Âm nhạc của Kitaro thường dựng đứng trước mặt ta trong lần đầu gặp nhau thành lũy âm thanh cao chất ngất khiến nhiều người dễ bị choáng ngợp và thối lui. Nhưng nếu khéo chọn hoặc được một tín đồ new-age dọn đường mọi việc sẽ trở nên đơn giản hơn rất nhiều. Tỷ như thay vì bập ngay vào album Kojiki nếu làm quen bằng Thinking of you mọi việc sẽ đơn giản.

Có thể nói Thinking of you là một bài ca về thiên nhiên tươi đẹp với 10 phân cảnh âm thanh với nhiều sắc thái, thời khắc khác nhau trong ngày, trong mùa và trong năm và ngược lại trong mỗi khoảnh khắc mong manh cũng được soi rọi một cách tinh tế. Tiếng gió mùa hè. Sắc trời mùa xuân khi tuyết bắt đầu tan (bấm vào đây để nghe Spirit of the water). Những rặng anh đào rợp hồng lối đi. Tiếng chim hót líu lo... tổng phổ âm thanh ấy khiến người có tuổi thận trọng nâng niu dĩ vãng, còn người trẻ trung thì đủ hưng phấn để mở rộng lòng mình ra. (Caravansary). Có thể nói mà không sợ quá rằng âm nhạc Kitaro là những khoảnh khắc thanh thản của tâm hồn phối ngẫu với sắc màu linh động của tư duy.

"Thiên nhiên gây cảm hứng cho tôi", Kitaro từng tâm sự như thế - "đối với tôi, những bài hát một số giống như mây trời, số khác như nước trôi". Vẻ đẹp của tự nhiên là một phần tuổi thơ Kitaro. Kitaro sinh ra trong một gia đình nông dân theo đạo Phật và Thần đạo ở Toyohashi tại miền Trung Nhật Bản. Những năm tháng sống và chan hòa ở nông thôn đã phả vào tâm hồn ông những cảm nhận, rung động hài hòa rất sớm về sự hồn nhiên và hùng vĩ của thiên nhiên. "Tôi nhận ra mình trong thiên nhiên khi tôi còn rất trẻ" (Thinking of You).

Âm nhạc của Kitaro gợi cảm và có khả năng giải phóng năng lực hình dung của người nghe rất lớn. Nếu có một ít hiểu biết về lịch sử hoặc văn hóa Nhật Bản khi nghe album Kojiki, nhắm mắt lại, bạn sẽ có cảm giác như đang xem một cuốn phim thần thoại về thời khai sinh lập địa, về cuộc tranh đấu của các vị thần để đem lại ánh sáng cho con người. Hajimari và Reimei, Matsuri là đoạn nữ thần mặt trời Hikaru bước ra khỏi động, chiếu sáng muôn loài, mang lại sự sống cho muôn loài... được diễn tả sinh động tới mức ta có thể cảm nhận được tiếng sóng biển rì rào khi vầng dương lên, ánh sáng đẩy lui bóng tối, tiếng trống ì ầm như nhịp sinh sôi của trời đất, tự nhiên. Nếu chưa nó nền kiến thức cơ bản để tiếp cận với Kojiki thì bạn sẽ chỉ tiếp cận với phần vỏ âm thanh bên ngoài, có bạn chưa hiểu hết vẻ đẹp của nó nhưng chắc chắn bạn sẽ có ý thức quay lại. (Hajimari). Khi ấy bạn sẽ hiểu vì sao nhiều người ví Kojiki là diễn xướng của thưở con người bước ra ánh sáng.

Không hề được học nhạc, Kitaro không biết kí âm. Cũng như nghệ sĩ Hy Lạp Yanni, ông tự ghi lại tác phẩm của mình theo một lối riêng, một kiểu ký họa bằng âm thanh, diễn đạt bằng trực giác. Không được đào tạo bài bản nhưng Kitaro biết tự học để sử dụng synthesizer và guitar, chơi được sáo, trống taiko và nhiều loại nhạc cụ cổ truyền Nhật khác. Có lẽ chính nhờ đam mê, am hiểu âm nhạc truyền thống Nhật Bản nên khi bước ra với thế giới, Kitaro không gặp trở ngại với các âm nhạc của nền văn hóa khác. Việc thực hiện sinh động các sound track trong bộ phim về chiến tranh Việt Nam Heaven and Earth của Olive Stone (Mỹ) là một ví dụ.

Hiếm nhạc sĩ nước ngoài nào lại hiểu và diễn đạt được nội tâm người Việt xuất sắc như Kitaro. Kitaro còn tự sản xuất hầu hết các album của mình, kiêm luôn việc trình bày đĩa, chụp ảnh. Thậm chí ông còn can thiệp vào việc thiết kế ánh sáng sân khấu để hiệu ứng trình bày đạt đến mức cao nhất. Nếu đã xem qua video clip tác phẩm Matsuri bạn sẽ tin rằng, Kitaro trân trọng cảm xúc của người nghe đến đâu. (Matsuri)

Tại sao bạn không thử làm quen với Kitaro nhỉ? Ngay cả khi đã quen với Matsuri thì người viết bài cũng xin chân thành khuyên bạn, hãy cứ thử nghe lại và đặt mình trên một ngưỡng hình dung khác.

Kiều Phong

Clip về bài hát Matsuri thì bạn có thể tìm trên youtube

[Đăng nhập để xem liên kết. ]

Còn đây là clip bài Matsuri, bài mà bạn thường nghe trên cát sàn Catwalk, Spa