Quyền đi lại của hàng triệu người
Mới đây, bộ trưởng Bộ Y tế, theo đề nghị của cục trưởng Cục Khám chữa bệnh, đã đưa ra tiêu chuẩn mới về sức khỏe để lái xe (quyết định số 33/2008/QĐ-BYT). Kể từ đây, người có cân nặng dưới 40kg hay chiều cao dưới 1,45m thì không được cấp bằng lái xe máy. Người có chiều cao dưới 1,5m không được cấp bằng lái ôtô. Quyết định này căn cứ vào thực tiễn hay lý thuyết nào thì chưa thấy ai bàn đến. Bởi vì thoạt nhìn, người ta (có lẽ gồm cả người ra quyết định) sẽ gặp khó khăn để lượng hóa được tầm ảnh hưởng của nó.
Bằng những phép tính căn cứ vào một giả định quen thuộc trong thống kê nhân chủng rằng chiều cao của một dân tộc tuân theo phân bố xác suất chuẩn, dựa vào số liệu về chỉ số khối cơ thể (body mass index), tỉ lệ người Việt thành niên nhẹ cân (underweight) và phân phối về chiều cao, tôi ước đoán phải có ít nhất khoảng 3 triệu phụ nữ không được lái xe gắn máy và khoảng 6 triệu phụ nữ không được lái ôtô.
Thường thì con đường từ lý thuyết đến chính sách ảnh hưởng to lớn đến dân chúng phải được kiểm nghiệm bằng nhiều ngành khác nhau (như nhân chủng học, sinh lý học, kinh tế học, thống kê...). Vì vậy theo tôi, chính sách này chỉ đạt yêu cầu khi có đầy đủ bằng chứng khoa học để chứng minh được tối thiểu mấy điểm sau:
Một là, về sinh lý học, người nhẹ cân hay thấp bé gặp phải những hạn chế không thể khắc phục khi lái xe. Đồng thời về thực tiễn đã không có hay không thể có các loại xe giúp họ vượt qua được các hạn chế ấy.
Hai là, về mặt thống kê thực nghiệm, nhóm những người nhẹ cân, thấp bé có tỉ lệ tai nạn giao thông cao hơn một cách đáng kể so với các nhóm khác. Đáng tiếc là theo Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Hồ Nghĩa Dũng phát biểu trên một tờ báo điện tử, cho đến nay “chưa có nghiên cứu cụ thể số người thấp bé gây ra nhiều tai nạn giao thông”!
Ba là, nếu thật sự những người này dễ gặp tai nạn khi lái xe thì nhà chức trách vẫn cần chứng minh rằng họ sẽ không tự nguyện chuyển sang phương tiện khác, mà phải cần đến lệnh cấm.
Bốn là, về mặt thực thi pháp luật, Bộ Giao thông vận tải không thể làm tốt nhiệm vụ đánh giá từng người là người đủ điều kiện về cân nặng và chiều cao để lái xe, vì thế cần có một lần “sàng lọc” trước của Bộ Y tế.
Năm là, nếu lệnh này được thực thi thì áp dụng với nhóm dân cư nào (vì nhân chủng của các sắc dân ở nước ta là khác nhau), trong những vùng dân cư nào (vì mức độ rủi ro trong giao thông khác nhau), với lịch trình nào thì tối ưu? Và một câu hỏi căn bản nhất là lệnh này sẽ ảnh hưởng đến đời sống của bao nhiêu con người?
Với ý định học hỏi thêm về quan hệ giữa thể lực và an toàn giao thông, người viết bài này đã cố gắng tìm kiếm các nghiên cứu thống kê quốc tế về vấn đề này, nhưng tiếc thay không tìm được bằng chứng rõ ràng nào về quan hệ này. Khi tìm hiểu thực tiễn pháp lý trong các tiểu bang ở Mỹ về quyền lái xe (một quyền cơ bản và trung tâm trong đời sống người dân ở đó), tôi cũng không thấy có tiểu bang nào quy định cứng nhắc về trọng lượng và chiều cao tối thiểu để lấy bằng lái xe.
Việc quyết định ai có khả năng lái xe hay không là do cơ quan tổ chức thi lấy bằng lái đánh giá trên chính kết quả thi của người đó, chứ không ngăn họ đăng ký thi. Thậm chí, những trang mạng hay hướng dẫn của chính quyền bang còn động viên những người tàn tật thi lấy bằng lái.
Bằng một quyết định chưa được đưa ra giải trình và bàn thảo trước công chúng, gần cả chục triệu người vĩnh viễn không còn có quyền được đi lại bằng xe máy, ôtô cá nhân. Quyết định này lại tác động đặc biệt mạnh tới những người kém may mắn hơn, bằng cách lấy đi những phương tiện đang giải phóng họ khỏi sự thiệt thòi về thể lực. Mất đi quyền này, địa bàn sinh hoạt, thậm chí nguồn sống của họ bị đảo lộn nghiêm trọng. Không rõ Bộ Y tế đã lường trước có bao nhiêu người phụ nữ ngoại thành từ nay mất việc vì không còn có thể vào nội thành buôn bán, làm ăn? Có bao nhiêu nữ sinh phải chuyển trường hay bỏ học vì không thể đạp xe vài chục cây số đi học?
NGUYỄN AN NGUYÊN (ĐH Rice, Mỹ)
Nguồn : [Đăng nhập để xem liên kết. ]
Haizzz, không biết mấy ông làm chính sách nghĩ ngợi thía nào nữa!Bức xúc wá đi!!!adidaphat
__________________ Thân Thiện Thích Tiền "The success is at the end of the way you chose"
<<*_**_**_*>>